Fotodynamische therapie
Fotodynamische therapie (PDT) is een behandeling die gebruik maakt van licht en een speciale zalf of crème om huidkanker te bestrijden. Het is een effectieve en minder ingrijpende behandeling die vaak wordt toegepast bij oppervlakkige huidkanker, zoals basaalcelcarcinoom of voorstadia van huidkanker, zoals actinische keratose of van het plaveiselcelcarcinoom.
Hoe werkt fotodynamische therapie?
Fotodynamische therapie werkt door een speciale stof, die de tumorcellen gevoeliger maakt voor licht, op het lichaam in te brengen. Deze stof wordt meestal in de vorm van een crème of gel aangebracht op het te behandelen gebied. Na een korte inwerktijd wordt het aangetaste huidgebied bestraald met speciaal licht (meestal een blauwe of rode lichtbron).
De stof die op de huid is aangebracht, wordt door de kankercellen opgenomen. Wanneer het licht op de huid wordt gericht, reageert de stof met zuurstof in de kankercellen, waardoor deze worden vernietigd. Het gezonde omliggende weefsel wordt hierbij niet aangetast. De behandeling zelf is relatief eenvoudig, maar wel bewerkelijk.
Wanneer wordt fotodynamische therapie toegepast?
Fotodynamische therapie wordt vaak toegepast in de volgende gevallen:
- Basaalcelcarcinoom: Fotodynamische therapie is effectief voor oppervlakkige basaalcelcarcinomen, vooral wanneer ze zich op risicogebieden bevinden zoals het gezicht of de hals.
- Actinische keratose: Het wordt veel gebruikt voor het behandelen van actinische keratose, een huidaandoening die kan uitmonden in huidkanker.
- Oppervlakkige plaveiselcelcarcinoom: Soms wordt fotodynamische therapie ook ingezet bij oppervlakkige vormen van plaveiselcelcarcinoom.
Fotodynamische therapie is vooral geschikt voor huidkanker die zich niet diep in de huid heeft verspreid. Het wordt vaak gekozen wanneer andere behandelingen, zoals chirurgie, te ingrijpend zijn of wanneer de tumor op een moeilijk bereikbare plek zit.
Wat kun je verwachten tijdens de behandeling?
De plekken moeten soms voorbehandeld worden (opruwen, keratosen verwijderen), daarna ingesmeerd worden en lucht- en lichtdicht worden afgeplakt. Na de wachttijd kan de plek belicht worden.
De behandeling begint met het aanbrengen van de fotodynamische stof (bijvoorbeeld een crème of gel) op de huid. Deze stof moet enige tijd inwerken, meestal tussen de 30 minuten en 4 uur, afhankelijk van de grootte van het behandelde gebied en het gekozen medicijn.
Vervolgens wordt het behandelde gebied belicht met een speciaal licht (blauw of rood), dat de stof activeert. Dit proces duurt meestal 10 tot 20 minuten.
De behandeling is niet pijnloos. Je kunt een branderig gevoel of pijn ervaren tijdens de lichtbestraling.
Voordelen van fotodynamische therapie
- Minimaal invasief: Fotodynamische therapie is minder ingrijpend dan een operatie en laat vaak geen littekens achter.
- Doelgericht: De behandeling richt zich specifiek op de tumorcellen, waardoor het omliggende gezonde weefsel gespaard blijft.
- Snel herstel: Na de behandeling is het herstel vaak snel. De huid kan tijdelijk rood worden of schilferen, maar de meeste mensen kunnen hun dagelijkse activiteiten snel hervatten.
- Effectief voor oppervlakkige tumoren: Het is een effectieve behandelmethode voor oppervlakkige huidkanker en voorstadia van huidkanker.
Mogelijke bijwerkingen
- Huidirritatie: De huid kan na de behandeling rood, gezwollen of schilferig zijn. Dit verdwijnt meestal binnen enkele dagen tot weken.
- Pijn of branderig gevoel: Sommige mensen ervaren een branderig gevoel of pijn tijdens de behandeling, vooral tijdens de lichtbestraling.
- Verkleuring van de huid: In sommige gevallen kan de huid tijdelijk wat donkerder of lichter worden. In sommige gevallen kan er ook blijvende hyperpigmentatie zijn. Je huid blijft dan een donkere kleur behouden (bruin of grijs).
Wat gebeurt er na de behandeling?
Na de behandeling kan de huid een aantal dagen tot weken gevoelig blijven. Het is belangrijk om de huid goed te verzorgen en direct zonlicht te vermijden, omdat de behandelde huid tijdelijk gevoeliger is voor zonlicht. Het is ook mogelijk dat de huid tijdelijk schilfert of korstjes vormt, maar dit is een normaal onderdeel van het genezingsproces.
Je behandelaar zal je tijdens het follow-upgesprek informeren over de nazorg en wat je kunt verwachten in de periode na de behandeling.
Is fotodynamische therapie voor jou geschikt?
Fotodynamische therapie kan een uitstekende optie zijn voor bepaalde vormen van huidkanker, maar het is niet voor iedereen geschikt. Jouw behandelaar zal je adviseren over de beste behandelingsoptie op basis van het type huidkanker, de locatie en andere medische factoren.
Fotodynamische therapie biedt veel voordelen, vooral voor oppervlakkige huidkanker, en is een waardevolle behandelmethode naast chirurgie en andere behandelingen.