Schildwachtklier
De schildwachtklierprocedure is een belangrijke diagnostische techniek die wordt gebruikt bij de behandeling van huidkanker, vooral bij melanoom, de meest agressieve vorm van huidkanker. Het doel van deze procedure is om te onderzoeken of de kanker zich heeft verspreid naar de lymfeklieren, en zo ja, hoeveel en welke lymfeklieren betrokken zijn. De schildwachtklier is de eerste lymfeklier of groep lymfeklieren die direct verbinding heeft met de tumor. Als de kanker zich verspreidt, is het vaak naar deze klier voordat het zich verder door het lichaam verspreidt.
Hoe werkt de schildwachtklierprocedure?
De schildwachtklierprocedure bestaat uit een combinatie van beeldvorming en chirurgie. De procedure is bedoeld om te controleren of de huidkanker zich via de lymfevaten naar de lymfeklieren heeft verspreid. De behandeling kan als volgt verlopen:
- Injectie van kleurstof en radioactief materiaal: De behandelaar zal een kleurstof en/of een radioactief materiaal in de tumor of het gebied rondom de tumor injecteren. Deze stoffen reizen via de lymfebanen naar de schildwachtklier, de eerste lymfeklier die de tumor mogelijk zou kunnen bereiken.
- Beeldvorming en identificatie van de schildwachtklier: Met behulp van een speciale camera of scanner kan de arts de schildwachtklier vinden. Dit kan direct na de injectie of binnen een paar uur gebeuren, afhankelijk van de techniek die wordt gebruikt.
- Chirurgische verwijdering van de schildwachtklier: Nadat de schildwachtklier is geïdentificeerd, wordt deze met een operatie verwijderd. De verwijderde klier wordt vervolgens naar het laboratorium gestuurd voor onderzoek om te controleren of er kankercellen aanwezig zijn.
- Analyse van de lymfeklieren: De arts onderzoekt de lymfeklier onder een microscoop om te bepalen of er kankercellen aanwezig zijn. Als de schildwachtklier schoon is, betekent dit dat de kanker zich waarschijnlijk niet heeft verspreid naar andere lymfeklieren, en is de kans kleiner dat de kanker zich verder heeft verspreid. Als er kankercellen in de schildwachtklier worden aangetroffen, kan het nodig zijn om meer lymfeklieren te verwijderen of andere behandelingen te starten.
Wanneer wordt de schildwachtklierprocedure toegepast?
De schildwachtklierprocedure wordt voornamelijk gebruikt bij melanoom, vooral wanneer de tumor groter is dan één millimeter in dikte of wanneer er tekenen zijn van uitzaaiingen. Het helpt artsen om te bepalen of de kanker zich heeft verspreid naar de lymfeklieren en of er verdere diagnostiek nodig is om te bepalen of de huidkanker zich verspreid heeft naar andere locaties dan de lymfeklieren. Als er uitzaaiingen in de lymfeklier(en) worden gevonden of ergens anders op het lichaam dan zal dit worden besproken in een multidisciplinair overleg waarbij verschillende behandelaren aanwezig zijn. Zij zullen de mogelijke behandelopties bespreken en deze zullen vervolgens door je behandelaar worden besproken. Samen met de behandelaar kies je welke behandeling je zou willen volgen. Hierbij moet je denken aan behandelingen als chirurgie, immunotherapie, radiotherapie en chemotherapie.
Lees hier verder over deze behandelingenVoordelen van de schildwachtklierprocedure
- Vroege opsporing van uitzaaiingen: De schildwachtklierprocedure maakt het mogelijk om uitzaaiingen in een vroeg stadium op te sporen, wat cruciaal is voor de keuze van de juiste behandeling.
- Minder ingrijpende chirurgie: Doordat alleen de schildwachtklier wordt verwijderd, in plaats van meerdere lymfeklieren, is de ingreep minder ingrijpend en herstel je sneller.
- Betere behandelopties: Als uitzaaiingen in de schildwachtklier worden gevonden, kunnen artsen gerichte behandelingen plannen om de verspreiding van de kanker tegen te gaan, zoals extra chirurgie of immunotherapie.
Mogelijke bijwerkingen en risico’s
Zoals elke chirurgische ingreep heeft de schildwachtklierprocedure risico’s en mogelijke bijwerkingen. Deze kunnen zijn:
- Infectie of bloeding: Zoals bij elke operatie kan er een risico zijn op infectie of bloeding op de plek waar de schildwachtklier is verwijderd.
- Lymfoedeem: Als meerdere lymfeklieren worden verwijderd, kan er vochtophoping (lymfoedeem) optreden in het gebied rondom de lymfeklieren, maar vooral tot aan de lymfeklieren die het lymfe aanvoeren, wat leidt tot zwelling en ongemak.
- Pijn of gevoelloosheid: Het gebied rondom de verwijderde klier kan gevoelig of licht pijnlijk zijn. Gevoelloosheid of een veranderd gevoel in de huid is ook mogelijk.
- Schade aan omliggende structuren: In zeldzame gevallen kunnen grotere belangrijke structuren als zenuwen of bloedvaten worden beschadigd. Ook kan er door weefselschade seroomvorming ontstaan, dit is vocht dat zich in de ruimte van het verwijderde weefsel ophoopt. Dit is is een klacht die relatief vaak voorkomt maar ook vaak vanzelf weer door het lichaam wordt opgeruimd In enkele gevallen moet er wel ingegrepen worden om dit te verhelpen.
Wat kun je verwachten tijdens en na de procedure
De schildwachtklierprocedure is meestal een dagbehandeling, wat betekent dat je vaak dezelfde dag nog naar huis kunt. Het hele proces duurt meestal een paar uur, inclusief de injectie van de kleurstof en de operatie zelf.
Na de ingreep kun je wat pijn of ongemak ervaren op de plaats waar de klier is verwijderd. Dit kan vaak goed worden verlicht met pijnstillers. De uitslag van het laboratoriumonderzoek naar de klier wordt meestal binnen een paar dagen gegeven.
Als er kankercellen worden aangetroffen in de schildwachtklier, zal je behandelaar bespreken welke vervolgstappen nodig zijn, zoals het verwijderen van meer lymfeklieren of aanvullende behandelingen zoals bestraling of immunotherapie.
De schildwachtklierprocedure is een waardevol hulpmiddel voor het in kaart brengen van de verspreiding van huidkanker en helpt behandelaars bij het plannen van de meest geschikte behandelingsstrategie. Als je meer wilt weten over deze procedure en of het een optie voor jou is, bespreek dit dan met je behandelaar.