Chemotherapie

Chemotherapie is een behandelmethode die gebruik maakt van medicijnen om kankercellen te doden of te voorkomen dat ze zich verder kunnen delen. Het wordt vaak ingezet voor oppervlakkige huidkanker, gevorderde of uitgezaaide huidkanker. Zoals wanneer de tumor zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam en andere behandelingen zoals chirurgie of bestraling minder effectief zijn. Chemotherapie kan zowel een primaire behandeling zijn als aanvullende therapie na andere behandelingen.

Hoe werkt chemotherapie?

Chemotherapie vernietigt snel delende cellen, je kankercellen. De medicijnen die tijdens de chemotherapie worden toegediend, blokkeren of vertragen de celgroei, waardoor de tumor kleiner wordt of zelfs volledig verdwijnt. Aangezien kankercellen sneller delen dan gezonde cellen, zijn ze gevoeliger voor de effecten van chemotherapie. Helaas kunnen ook gezonde cellen, zoals die in het maagdarmkanaal, de huid of het haar, worden aangetast. Dit kan bijwerkingen kan veroorzaken.

Chemotherapie bij huidkanker kan op verschillende manieren worden toegediend, afhankelijk van het type en de locatie van de huidkanker:

  • Topische chemotherapie: Voor sommige oppervlakkige huidkankers kan chemotherapie in de vorm van een crème of gel direct op de huid worden aangebracht. Dit is een veel gebruikte behandeling voor het oppervlakkige basaalcelcarcinoom (efudix).
  • Orale medicatie: Dit zijn tabletten of capsules die je dagelijks in kunt nemen.
  • Intraveneuze (IV) medicatie: Chemotherapie via een infuus of injectie in een ader, meestal in een ziekenhuis of behandelcentrum.

Wanneer wordt chemotherapie toegepast?

Chemotherapie wordt meestal ingezet bij huidkanker in de volgende situaties:

  • Oppervlakkig stadium van huidkanker: Bij het oppervlakkig basaalcelcarcinoom of de ziekte van Bowen kan er worden gekozen voor topische chemotherapie. Dit is in een lage dosering en wordt op de huid aangebracht.
  • Uitgezaaide huidkanker: Wanneer de huidkanker zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam (bijvoorbeeld naar de lymfeklieren, longen of lever).
  • Agressieve huidkankers: Bij tumoren die moeilijk operatief te verwijderen zijn of die zich snel verspreiden, zoals melanoom in een vergevorderd stadium.
  • Na een operatie of bestraling: In sommige gevallen wordt chemotherapie toegepast na andere behandelingen om ervoor te zorgen dat alle kankercellen zijn verwijderd of om de kans op terugkeer van de ziekte te verkleinen.

Wat kun je verwachten tijdens de behandeling?

De chemotherapie zelf wordt meestal toegediend in een ziekenhuis of kliniek, afhankelijk van de manier waarop de medicijnen worden gegeven. Als je chemotherapie via een infuus krijgt, zal het infuus meestal gedurende een paar uur worden toegediend. De behandeling kan eenmalig zijn of in kuurvorm plaatsvinden, waarbij je meerdere behandelingen krijgt met rustperiodes ertussen om je lichaam de kans te geven te herstellen.

De topische behandeling kun je zelf thuis uitvoeren. In sommige gevallen kan het wenselijk zijn dat partner, naasten/mantelzorger of (thuis)zorg wordt betrokken om te helpen bij locaties waar je zelf niet bij kunt.

Als je chemotherapie in tabletvorm krijgt, kun je de medicatie thuis innemen volgens de instructies van je arts.

Tijdens de behandeling word je regelmatig gecontroleerd om de effectiviteit van de therapie te monitoren en om mogelijke bijwerkingen in de gaten te houden.

Voordelen van chemotherapie

  • Effectief bij uitgezaaide kanker: Chemotherapie kan helpen om tumoren te verkleinen en de verspreiding van huidkanker te stoppen.
  • Systeembehandeling: Omdat chemotherapie via de bloedbaan werkt, kan het kankercellen in het hele lichaam bereiken, ook als ze zich naar andere organen hebben verspreid.
  • Ondersteuning bij andere behandelingen: Chemotherapie kan een aanvulling zijn op andere behandelingen, zoals een operatie of bestraling, om te zorgen voor een completere behandeling van de ziekte.
  • Topische behandeling voorkomt een operatieve ingreep: Bij de topische behandeling van oppervlakkige huidkanker hoeft er niet geopereerd te worden. Deze behandeling is geschikt voor een enkele oppervlakkige huidkanker, maar zeker wanneer je regelmatig nieuwe oppervlakkige huidkankers hebt.

Mogelijke bijwerkingen van chemotherapie

Chemotherapie heeft, zoals elke behandelmethode, mogelijke bijwerkingen. De behandeling tast niet alleen kankercellen, maar ook gezonde cellen in je lichaam aan. Dit kan bijwerkingen geven zoals:

  • Vermoeidheid: Chemotherapie kan leiden tot extreme vermoeidheid.
  • Misselijkheid en braken: Veel mensen ervaren misselijkheid of braken, hoewel medicijnen hiervoor vaak kunnen helpen.
  • Haaruitval: Chemotherapie kan haarverlies veroorzaken, hoewel dit meestal tijdelijk is.
  • Verlies van eetlust en gewichtsverlies: Veel patiënten hebben moeite met eten of merken dat ze gewicht verliezen.
  • Bloedarmoede en een verzwakt immuunsysteem: Chemotherapie kan de productie van bloedcellen in je beenmerg beïnvloeden, wat kan leiden tot een verhoogd risico op infecties en bloedarmoede.
  • Huidproblemen: De topische behandeling kan de huid gevoelig maken, deze reactie is eigenlijk gewenst, maar kan als vervelend ervaren worden.

Hoewel de bijwerkingen ernstig kunnen zijn, zijn ze vaak tijdelijk en verdwijnen ze na de behandeling. Het is belangrijk om je behandelaar op de hoogte te stellen van eventuele bijwerkingen, zodat hij/zij je kan kan helpen deze te beheersen.

Is chemotherapie voor jou geschikt?

Of chemotherapie voor jou geschikt is, hangt af van verschillende factoren, zoals het type en de locatie van de huidkanker, de mate van verspreiding, en je algemene gezondheid.  Over het algemeen zal dit worden besproken in een multidisciplinair overleg. Dit is een overleg waarbij verschillende disciplines en medisch specialisten kijken naar de behandel mogelijkheden.

Je behandelaar (of eigenlijk het team van behandelaars) zal samen met jou de voordelen en risico’s van chemotherapie afwegen en samen kijken naar de beste behandelingsoptie voor jouw situatie. Chemotherapie is een krachtige behandelmethode voor uitgezaaide huidkanker, maar het heeft zijn risico’s en bijwerkingen. Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over wat je kunt verwachten en samen met je behandelaar te beslissen of chemotherapie de juiste keuze voor jou is.
Als je meer wilt weten over de specifieke toepassing van chemotherapie bij jouw type huidkanker, neem dan contact op met je behandelaar voor verdere uitleg en advies.